Όργανα παρατήρησης ουράνιων σωμάτων
Όργανα
παρατήρησης ουράνιων σωμάτων
Η αστρονομία
στα αρχαία χρόνια καθόρισε την πορεία
πολλών λαών. Οι άνθρωποι από τα αρχαία
χρόνια παρατηρούσαν τον ουράνιο θόλο.
Αυτό τους οδήγησε στην δημιουργία
κάποιων οργάνων που θα τους βοηθούσε
να παρατηρήσουν τα ουράνια σώματα. Καθώς
εξελίσσονταν τα χρόνια, τα όργανα
γίνονταν πιο περίπλοκα αλλά και πιο
εύχρηστα. Η εξέλιξη της τεχνολογίας,
βοηθάει τους λαούς να εξελίσσουν τα
όργανα τους. Η εξέλιξη των οργάνων μας
δίνει σημάδια υψηλού βιοτικού και
κοινωνικού επιπέδου
Ηλιακό
ρολόι
1.1.
Το πρώτο όργανο παρατήρησης καθώς και
μέτρησης ουράνιων σωμάτων ήταν το ηλιακό
ρολόι. Το ηλιακό ρολόι είναι συσκευή
που μετρά το χρόνο με βάση τη θέση της
σκιάς που ρίχνει ο ήλιος πάνω σε ένα
αντικείμενο. Επινοήθηκε από τους
Χαλδαίους περίπου το 2000 π.Χ. και από
αυτούς διαδόθηκε σε όλους τους λαούς
του αρχαίου στρατοπέδου. Υπάρχουν πολλά
είδη ηλιακών ρολογιών, όπως τα οριζόντια,
τα κατακόρυφα, τα ισημερινά, τα
αναλημματικά, τα πολικά, κοίλες σφαίρες
κ.α. Στους πιο συνηθισμένους τύπους
ηλιακών ρολογιών, όπως το οριζόντιο και
το κατακόρυφο, ο ήλιος ρίχνει τη σκιά
ενός στύλου, ο οποίος ονομάζεται γνώμονας
σε ένα επίπεδο όπου είναι χαραγμένο το
διάγραμμα των ωρών.
1.2. Το
Ισημερινό ηλιακό ρολόι:
Στα ισημερινά ηλιακά ρολόγια η ωρολογόπλακα
είναι παράλληλη στο επίπεδο του
Ισημερινού, επομένως σχηματίζει με το
οριζόντιο επίπεδο γωνία ίση με τη
συμπληρωματική του γεωγραφικού πλάτους
και ο γνώμονας είναι κάθετος στο επίπεδο
της ωρολογόπλακας. Το επίπεδο της
ωρολογόπλακας συμπίπτει με το επίπεδο
της τροχιάς του Ήλιου κατά τις Ισημερίες,
δηλαδή με το επίπεδο του «ουράνιου
ισημερινού»
1.3. Το
Οριζόντιο ηλιακό ρολόι:
Στο
οριζόντιο ηλιακό ρολόι η επιφάνεια όπου
χαράσσεται το διάγραμμα των ωρών είναι
οριζόντια. Η γραμμή που αντιστοιχεί
στην ώρα 12:00 είναι προσανατολισμένη στη
διεύθυνση βορρά - νότου με κατεύθυνση
προς το βορρά. Η γραμμή που αντιστοιχεί
στην ώρα 6:00 κατευθύνεται προς τη δύση
και η γραμμή που αντιστοιχεί στην ώρα
18:00 κατευθύνεται προς την ανατολή. Ο
γνώμονας του οριζόντιου ηλιακού ρολογιού
είναι σταθερός, είναι παράλληλος προςτον άξονα
της γης και κατευθύνεται προς τον Πολικό
Αστέρα. Σχηματίζει δε με το οριζόντιο
επίπεδο γωνία ίση με το γεωγραφικό
πλάτος του τόπου. Το Ηλιακό Ρολόι πρέπει
να «δείχνει» το Βορρά. Δηλαδή η «μύτη»
του γνώμονα, να έχει κατεύθυνση προς
αυτόν. Και όταν λέμε Βορρά, εννοούμε το
Γεωγραφικό και όχι το Μαγνητικό. Αυτό
σημαίνει ότι για τον προσδιορισμό του,
αποφεύγουμε τη χρήση της πυξίδας.
1.4. Το
Κατακόρυφο ηλιακό ρολόι:
Τα κατακόρυφα ηλιακά ρολόγια είναι το
είδος που πιο συχνά συναντάται, και
βρίσκονται στους τοίχους παλαιότερων
σπιτιών, καθώς και σε ιστορικά κτίρια,
εκκλησίες και μνημεία. Συχνά είναι
διακοσμημένα με ρητά.
1.5. Το Πολικό
ηλιακό ρολόι:
Στα πολικά ηλιακά ρολόγια ο γνώμονας
είναι σταθερός, παράλληλος με τον άξονα
της γης. Η επιφάνεια πάνω στην οποία
χαράσσεται το διάγραμμα των ωρών είναι
κάθετη στο μεσημβρινό επίπεδο του τόπου
και παράλληλη με τον γνώμονα.Ημερολόγια αρχαίων πολιτισμών
Η άρρηκτη
διαισθητική ενότητα και σχέση που
ανέπτυξε ο ανθρώπινος νους ανάμεσα στις
έννοιες χρόνος και ρυθμός αποτέλεσε
ένα ουσιαστικό εργαλείο μέτρησης του
χρόνου από τη στιγμή που μπόρεσε αυτός
να αποτυπωθεί μέσω των λειτουργιών της
ανθρώπινης μνήμης και έκφρασης. Κατ’
αυτόν τον τρόπο, οι αστρικοί ρυθμοί
έδωσαν την έννοια του ημερολογίου,
απαραίτητου στοιχείου για τις κοινωνικές
ενασχολήσεις μας και για το τελετουργικό
των θρησκειών. Η χλωμή παρουσία της
Σελήνης τη νύχτα, μέσω των φάσεών της,
μας έδωσε την έννοια του μήνα και της
εβδομάδας. Η πρώτη μονάδα χρόνου που
ανέπτυξε διαισθητικά ο άνθρωπος είναι
εκείνη του ημερονυκτίου, δηλαδή το χρόνο
που χρειάζεται η Γη για να για να κάνει
μια περιφορά γύρω από τον άξονά της. η
αρχέγονη χρονική μονάδα διατηρήθηκε
ανέπαφη με το πέρασμα των αιώνων. Όλοι
οι πολιτισμοί που δημιούργησαν
συστήματα μέτρησης χρόνου όχι μόνο
διατήρησαν την πρώτη αυτή χρονική
μονάδα, αλλά προσπάθησαν οι μεγαλύτερες
από αυτή μονάδες χρόνου να είναι ακέραια
πολλαπλάσια του ημερονυκτίου. Υπάρχουν
δύο βασικά είδη ημερολογίων. Το Σεληνιακό
ημερολόγιο το οποίο βασίζεται πάνω στις
φάσεις της Σελήνης και το Ηλιακό
ημερολόγιο το οποίο βασίζεται στην
περιφορά της Γης γύρω από τον ήλιο.
1.1. Αρχαίοι
κινέζοι:
Οι πρώτοι άνθρωπο που ασχολήθηκαν με
τη δημιουργία ημερολογίου βασισμένοι
σε αστρονομικούς νόμους ήταν οι αρχαίοι
Κινέζοι. Το Κινεζικό ημερολόγιο είναι
σεληνιακό-ηλιακό ημερολόγιο. Το Κινέζικο
ημερολόγιο υπήρχε ήδη από τη δεύτερη
χιλιετία π.Χ., όπως φαίνεται από
αρχαιολογικά ευρήματα (τελετουργικά
κόκαλα), με 12 μήνες το χρόνο και περιστασιακά
13 ή 14 μήνες για διόρθωση
.
1.2:Αιγύπτιοι:
Το αιγυπτιακό αυτό ημερολόγιο περιλάμβανε
12 μήνες με 30 ημέρες ο καθένας και 5
επιπλέον ημέρες στο τέλος του χρόνου.
Δημιουργήθηκε από πρακτικές ανάγκες
δίχως την παραμικρή μέριμνα για τη
επίλυση αστρονομικών προβλημάτων. Ήταν
εξαιρετικά εύχρηστο για αστρονομικούς
υπολογισμούς πράγμα το οποίο αναγνωρίστηκε
από αστρονόμους της ελληνιστικής εποχής.
1.3. Το
Ιουλιανό ημερολόγιο: Το
Ιουλιανό ημερολόγιο εισήχθη από τον
Ιούλιο Καίσαρα το 46 π.Χ. και αποτελούσε
μεταρρύθμιση του ρωμαϊκού
ημερολογίου.
Άρχισε να ισχύει το 45 π.Χ. και δέχθηκε
αρκετές τροποποιήσεις μέχρι να πάρει
την τελική του μορφή το 8 μ.Χ.
1.4. Γρηγοριανό
ημερολόγιο: To
γρηγοριανό ημερολόγιο είναι το ημερολόγιο
που χρησιμοποιείται σήμερα στον Δυτικό
Κόσμο. Είναι μία παραλλαγή του Ιουλιανού
ημερολογίου
Τηλεσκόπιο
Το ποιο γνωστό
όργανο παρατήρησης ουράνιων σωμάτων
είναι το τηλεσκόπιο. Το τηλεσκόπιο
είναι ένα όργανο σχεδιασμένο για την
παρατήρηση μακρινών αντικειμένων μέσω
της συλλογής ηλεκτρομαγνητικής
ακτινοβολίας. Τα πρώτα γνωστά σχεδόν
λειτουργικά τηλεσκόπια ανακαλύφθηκαν
στις Κάτω Χώρες στις αρχές του 17ου αιώνα.
Ο όρος «τηλεσκόπια» μπορεί να αναφέρεται
σε ένα ευρύ φάσμα οργάνων που λειτουργούν
στις περισσότερες περιοχές του
ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Το τηλεσκόπιο
εφευρέθηκε το 1608 στην Ολλανδία και η
αρχική του εφεύρεση αποδίδεται στον
Χανς Λιπερσέι και στον Ζακαρίας Γιάνσεν,
αμφότεροι οπτικοί της ολλανδικής
κωμόπολης Μίντελμπουρχ,
και επίσης στον Τζέιμς Μέτιους. Τα αρχικά
ολλανδικά τηλεσκόπια ήταν όλα διοπτρικά
και αποτελούνταν από κοίλο φακό. Πολλά
τηλεσκόπια κατασκευάστηκαν στην Ολλανδία
το 1608 και έτσι δεν άργησε το επαναστατικό
αυτό οπτικό όργανο να διαδοθεί στην
υπόλοιπη Ευρώπη.
Την επόμενη
χρονιά, ο Γαλιλαίος, ο οποίος είχε
ξεκινήσει να δείχνει τεράστιο ενδιαφέρον
για το επίτευγμα αυτό των Ολλανδών κατά
τη διάρκεια ταξιδιού στην Βενετία,
προσάρμοσε το τηλεσκόπιο για αστρονομικούς
σκοπούς χρησιμοποιώντας αποκλίνοντα
φακό στη θέση του προσοφθάλμιου φακού.
Ο Γαλιλαίος έγινε έτσι ένας από τους
πρώτους ανθρώπους που χρησιμοποίησαν
το τηλεσκόπιο για αστρονομικές
παρατηρήσεις.
Υπάρχουν
τρία είδη τηλεσκοπίων:
Διοπτρικά
Κατοπτρικά
Και τα
Κατάδιοπτρικά
Τεχνητοί
Δορυφόροι
Ο τεχνητός
δορυφόρος είναι η πιο σύγχρονη μέθοδος
παρατήρησης-μέτρησης και καταγραφής
πληροφοριών ουράνιων σωμάτων. Τοποθετείται
σε τροχιά γύρω από ένα ουράνιο σώμα, ενώ
ειδικότερα, τεχνητός δορυφόρος της
Γης λέγεται κάθε αντικείμενο που
τοποθετείται από τον άνθρωπο σε τροχιά
γύρω από αυτήν. Η διαστημική εποχή άρχισε
στις 4 Οκτωβρίου 1957, με την εκτόξευση
του πρώτου τεχνητού δορυφόρου Σπούτνικ
1. Αυτό το μικροσκοπικό διαστημικό σκάφος
έμεινε σε τροχιά μόνο τρεις μήνες μέχρι
τελικά να καεί στην ατμόσφαιρα της γης.
Ακολουθώντας αυτό το ιστορικό βήμα,
πολλά διαστημόπλοια έχουν σταλεί σε
τροχιά γύρω από τη γη, γύρω από τη Σελήνη,
προς τον Ήλιο, προς τους άλλους πλανήτες,
ακόμη και έξω από το ηλιακό σύστημα.
Σήμερα, υπάρχουν 1071 λειτουργικοί
δορυφόροι σε τροχιά γύρω από τη γη..
Μερικοί από τους πιο γνωστούς είναι ο
Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, το
διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το
Σπουτνικ 2 και 3, το Βογιατζερ,
το Κιουριοσιτι, το Κεπλερ και
πολλοί δορυφόροι παρατήρησης της Γης.
Οι τεχνητοί δορυφόροι τα απόβλητα
(καύσιμα, διάφορα εξαρτήματα) τα εκτοξεύουν
στο διάστημα. Αυτό προκαλεί περιβαλλοντικό
πρόβλημα στο διάστημα. Το πρόβλημα αυτό
απασχολεί τους επιστήμονες που προσπαθούν
να το λύσουν.
Δελής Χρήστος
Η εργασία
γράφτηκε για την ομάδα
ΆΡΑΤΟΣ
παρατηρησιακή αστρονομία σαλαμίνας.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου